Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức LB Nga

Trong thời gian ở thăm LB Nga, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ hội đàm với Thủ tướng Nga D. Medvedev; cùng Thủ tướng Nga khai mạc Năm Việt Nam tại LB Nga trong khuôn khổ “Năm chéo hữu nghị Việt – Nga” nhân kỷ niệm 25 năm ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị, 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước và chứng kiến việc ký kết một số văn kiện hợp tác Việt - Nga. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ  hội kiến Tổng thống Vladimir Putin, Chủ tịch Hội đồng Liên bang và Chủ tịch Duma quốc gia Nga. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng sẽ phát biểu tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt – Nga; gặp gỡ đại diện Hội Hữu nghị Nga – Việt, Hội cựu chuyên gia quân sự Liên Xô công tác tại Việt Nam và có một số hoạt động khác.

Nhân chuyến thăm LB Nga của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, xin giới thiệu một số tư liệu về quan hệ Việt Nam – Liên bang Nga theo tài liệu của Bộ Ngoại giao Việt Nam.

I. Quan hệ chính trị - ngoại giao

- Ngày 30/01/1950, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao.

- Ngày 16/6/1994, Việt Nam và Liên bang Nga ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Nga, đặt nền móng và cơ sở pháp lý cho quan hệ trong giai đoạn phát triển mới.

- Ngày 01/3/2001, Việt Nam và Nga ký Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác chiến lược.

- Ngày 27/7/2012, Việt Nam và Nga ra Tuyên bố chung về tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

- Việt Nam và Nga tổ chức Năm chéo Việt – Nga trong hai năm 2019 và 2020 nhân 25 năm ký kết Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị (1994-2019) và 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1950-2020).

- Quan hệ chính trị Việt – Nga có độ tin cậy cao và không ngừng được củng cố. Trao đổi đoàn cấp cao diễn ra thường xuyên, tạo động lực mạnh mẽ cho việc phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước

- Hai bên duy trì nhiều cơ chế phối hợp và đối thoại như Đối thoại chiến lược Ngoại giao - Quốc phòng - An ninh thường niên cấp Thứ trưởng thường trực Ngoại giao; Đối thoại chiến lược quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng… Ngoài ra, hai Bên tiến hành tham vấn chính trị thường kỳ cấp Thứ trưởng Ngoại giao và cấp Cục, Vụ trong khuôn khổ hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao.

II. Hợp tác kinh tế - thương mại – đầu tư

- Hợp tác kinh tế - thương mại Việt Nam - Liên bang Nga thời gian qua phát triển năng động, nhưng chưa tương xứng với tiềm năng hai nước.

- Hai nước duy trì cơ chế Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật, thành lập từ năm 1992 và được nâng cấp lên cấp Phó Thủ tướng từ năm 2011. Ủy ban liên Chính phủ họp thường niên, gần đây nhất tháng 10/2018 đã diễn ra Khóa họp lần thứ 21 tại Mát-xcơ-va.

1. Thương mại

- Trao đổi thương mại phát triển tích cực thời gian qua. Năm 2016 kim ngạch thương mại đạt 2,7 tỷ USD; năm 2017 tăng lên mức 3,55 tỷ USD; năm 2018 đạt 4,5 tỷ USD (xuất khẩu 2,4 tỷ USD, nhập khẩu 2,1 tỷ USD), tăng 28,5% so với năm 2017. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Nga gồm: điện thoại, may mặc, nông, thủy, hải sản các loại…; các mặt hàng nhập khẩu chính gồm: xăng dầu, sắt thép, phân bón, máy móc, thiết bị các loại…

- Việt Nam và các nước Liên minh Kinh tế Á – Âu, mà Nga là thành viên, đã chính thức ký Hiệp định Thương mại tự do vào ngày 29/5/2015, có hiệu lực từ ngày 05/10/2016.

2. Đầu tư

- Tính đến tháng 2/2019, Nga đứng thứ 24 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 127 dự án và tổng số vốn đăng ký trên 950 triệu USD. Đầu tư của Nga tập trung chủ yếu vào lĩnh vực khai khoáng, dầu khí, công nghiệp chế biến, chế tạo...

-  Việt Nam có hơn 20 dự án đầu tư sang Nga với tổng vốn gần 3 tỷ USD, chủ yếu của các dự án Liên doanh dầu khí Rusvietpetro, Trung tâm Văn hóa - Thương mại Hà Nội – Mát-xcơ-va và Chăn nuôi bò sữa và nông nghiệp của Tập đoàn TH.

3. Hợp tác năng lượng

- Năng lượng là lĩnh vực hợp tác truyền thống chiến lược và hiệu quả, đem lại nguồn thu đáng kể cho ngân sách Việt Nam và Nga. Bên cạnh việc tiếp tục hợp tác trong khuôn khổ Xí nghiệp liên doanh Vietsovpetro đến năm 2030, các Tập đoàn dầu khí lớn của Nga như Gazprom và Rosneft đang triển khai nhiều dự án tại thềm lục địa Việt Nam, bao gồm tại các khu vực xa bờ. Tại Nga, Liên doanh Dầu khí Rusvietpetro đang triển khai dự án khai thác dầu khí tại Khu tự trị Nhe-nhét-xki. Ngoài ra, các doanh nghiệp dầu khi hai nước đang xem xét, mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới như nhập khẩu khí hóa lỏng, sản xuất nhiên liệu động cơ…

- Năm 2010, Việt Nam và Nga ký Hiệp định hợp tác xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận I. Tuy nhiên, ngày 22/11/2016 Quốc hội thông qua quyết định dừng thực hiện Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận với lý do điều kiện kinh tế của Việt Nam đã có nhiều thay đổi so với thời điểm quyết định chủ trương đầu tư Dự án.

III. Hợp tác trong các lĩnh vực khác

1. Hợp tác văn hóa, du lịch: Các hoạt động giao lưu văn hoá được tổ chức thường xuyên, góp phần tăng cường hiểu biết và hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và Nga. Hai Bên tổ chức thường niên và luân phiên Những Ngày Văn hóa tại Việt Nam và Nga. Nga tiếp tục là một trong 10 thị trường tăng trưởng hàng đầu về du lịch ở Việt Nam. Nếu năm 2012, Việt Nam chỉ đón 176 nghìn lượt khách du lịch Nga, thì năm 2018 con số này đã tăng lên 606 nghìn lượt khách, đưa Nga trở thành thị trường du lịch lớn nhất Châu Âu của Việt Nam.

2. Hợp tác giáo dục – đào tạo: Trước đây, Liên Xô đã giúp Việt Nam đào tạo gần 40 nghìn cán bộ và chuyên gia giỏi thuộc nhiều chuyên ngành khác nhau. Hiện nay, Nga tiếp tục hỗ trợ Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực. Nếu năm 2011 Nga cấp cho Việt Nam 345 suất học bổng đại học và sau đại học tại các trường của Nga, thì đến năm 2018 con số này đã tăng lên khoảng 1000 suất học bổng/năm. Hiện có khoảng hơn 5.000 sinh viên Việt Nam du học tại Nga.

3. Hợp tác an ninh - quốc phòng được đẩy mạnh. Việt Nam và Nga duy trì Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kỹ thuật quân sự cấp Thứ trưởng Bộ Quốc phòng. Hai Bên đã tiến hành Đối thoại chiến lược Quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng lần thứ nhất vào tháng 12/2013, lần thứ hai vào tháng 3/2016, lần thứ ba vào tháng 11/2017 và lần thứ tư vào tháng 12/2018.

4. Hợp tác khoa học – công nghệ tiếp tục được duy trì. Hai nước đã thực hiện gần 60 dự án nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Hợp tác nghiên cứu khoa học trong khuôn khổ Trung tâm Nhiệt đới tại Việt Nam mang lại nhiều kết quả tích cực. Hai bên đang triển khai dự án Trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân

5. Hợp tác địa phương tiếp tục được duy trì và tăng cường thông qua trao đổi đoàn và ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác. Nhiều địa phương hai nước đã thiết lập quan hệ hợp tác với nhau, đặc biệt giữa Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh và Mát-xcơ-va, Xanh Pê-téc-bua. Tháng 11/2013, Trung tâm Văn hóa – Thương mại Hà Nội được khai trương tại Mát-xcơ-va.

IV. Về cộng đồng người Việt Nam tại Nga

Do yếu tố lịch sử, cộng đồng người Việt Nam (khoảng 60-80 nghìn người) đã tồn tại và làm ăn, sinh sống tại Nga gần hai thập kỷ. Số người Việt Nam định cư nhập quốc tịch Nga không nhiều, chỉ khoảng 1%. Cộng đồng người Việt Nam tại Nga có những đóng góp đáng kể cho đất nước, luôn đi đầu trong các hoạt động từ thiện. Tại Liên bang Nga đã thành lập các tổ chức của người Việt như Hội người Việt Nam tại Liên bang Nga, Hội doanh nghiệp, Hội Cựu chiến binh, Hội sinh viên tại Mát-xcơ-va, Hội Văn học Nghệ thuật, Hội Khoa học Kỹ thuật, Hội Y Dược, Hội võ thuật, các Hội đồng hương…

                                                                           ĐỨC HÀ