Chặng đường một phần tư Thế kỷ phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác Việt – Nga

Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa CHXHCN Việt Nam và Liên bang Nga được Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt và Thủ tướng Chính phủ Nga Viktor Chernomyrdin ký tại Moskva ngày 16/6/1994.

Bản Hiệp ước gồm 12 điều, xác lập những nguyên tắc cơ bản nhằm phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống, củng cố sự tin cậy lẫn nhau và sự hợp tác nhiều mặt giữa nhân dân hai nước Việt Nam và LB Nga. Hiệp ước cũng khẳng định mong muốn của hai nước tiếp tục nỗ lực duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, tạo lập bầu không khí hợp tác bình đẳng và cùng có lợi ở Đông Nam Á và khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.

Trong số những nguyên tắc cơ bản của quan hệ Việt – Nga được thể chế hóa trong bản Hiệp ước có nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia và sự độc lập, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp công việc nội bộ của nhau, bình đẳng, cùng có lợi.

Theo quy định của Hiệp ước, hai bên sẽ thường xuyên trao đổi ý kiến ở các cấp khác nhau về tất cả những vấn đề quan trọng liên quan lợi ích của hai bên, thực hiện các cuộc tiếp xúc theo kênh ngoại giao; không bên nào ký kết với nước thứ ba những hiệp ước và hiệp định hoặc thực hiện những hành động gây thiệt hại chủ quyền nhà nước, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh của bên kia; trong trường hợp xuất hiện tình huống, mà theo ý kiến của một bên, có thể đe dọa hòa bình và an ninh quốc tế và có thể gây phức tạp tình hình quốc tế, hai bên ngay lập tức tiếp xúc với nhau để tham khảo ý kiến nhằm loại trừ mối đe dọa đã xuất hiện.

Việt Nam và LB Nga khẳng định, việc phát triển sự hợp tác bình đẳng và hữu nghị giữa hai nước trong các lĩnh vực khác nhau sẽ góp phần vào hòa bình, an ninh và sự hiểu biết lẫn nhau ở Đông Nam Á và khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Hai bên ủng hộ việc mở rộng quan hệ với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á trong các lĩnh vực khác nhau, cũng như việc phát triển các dự án hợp tác song phương và đa phương ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương trong lĩnh vực chính trị và kinh tế. Việt Nam và LB Nga cũng nêu rõ, bản Hiệp ước giữa hai nước không đụng chạm đến quyền và nghĩa vụ của hai bên đối với các điều ước quốc tế khác mà hai bên tham gia và không nhằm chống bất kỳ nước thứ ba nào.

Hiệp ước nêu rõ: Hai bên sẽ ra sức thúc đẩy phát triển quan hệ kinh tế - thương mại và khoa học – kỹ thuật, tạo mọi điều kiện thuận lợi về luật pháp, tài chính và kinh tế cho mục đích đó. Hai bên sẽ ký kết các thỏa thuận riêng biệt về việc thực hiện hoạt động kinh doanh song phương và những hoạt động kinh tế khác… Hai bên sẽ thúc đẩy việc tăng cường quan hệ liên nghị viện, sự hợp tác giữa các cơ quan chính quyền nhà nước, các tổ chức xã hội, tăng cường những cuộc tiếp xúc trong lĩnh vực khoa học, quốc phòng và an ninh, giáo duc, văn hóa, văn học và nghệ thuật, thông tin đại chúng, y tế, bảo hiểm xã hội, luật pháp, bảo vệ môi trường, du lịch, thể dục thể thao, cũng như những lĩnh vực khác. Hai bên sẽ khuyến khích các cuộc tiếp xúc đa dạng ở cấp cơ sở, quan hệ kết nghĩa giữa các địa phương, quan hệ trực tiếp giữa các doanh nghiệp, các cuộc tiếp xúc nhân dân. Hai bên sẽ phối hợp hành động trong cuộc đấu tranh chống tội phạm có tổ chức, chủ nghĩa khủng bố, kể cả những hành vi trái phép nhằm phá hoại an toàn hàng không dân dụng và hàng hải, hoạt động buôn bán trái phép ma túy, vũ khí, các vật phẩm quý về văn hóa và lịch sử.

Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa CHXHCN Việt Nam và Liên bang Nga có hiệu lực đã thay thế bản Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác giữa Việt Nam và Liên Xô được ký ngày 3/11/1978 tại Moskva. Việt Nam và LB Nga nhấn mạnh, trên cơ sở Hiệp ước 16/6/1994, hai bên sẽ nỗ lực đổi mới và hoàn thiện những hiệp ước, hiệp định và những văn bản khác đã ký kết trước đây.

Hiệp ước có thời hạn 10 năm và đã hai lần được mặc nhiên gia hạn thêm 5 năm tiếp theo vì cả hai bên đều hài lòng với những kết quả tốt đẹp trong sự phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa hai nước và có chung nguyện vọng tiếp tục thực hiện văn kiện quan trọng này.

Việc ký kết Hiệp ước cách đây 25 năm là sự kiện lịch sử trọng đại, đặt nền móng và cơ sở pháp lý cho việc tiếp tục phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác truyền thống giữa Việt Nam và Liên bang Nga trong những điều kiện lịch sử mới. 25 năm qua, quan hệ Việt - Nga đã có những bước phát triển mạnh về chất với việc xác lập và củng cố quan hệ đối tác chiến lược vào năm 2001, nâng tầm quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2012 và hợp tác có hiệu quả trên mọi lĩnh vực: chính trị, phối hợp hành động trên trường quốc tế, kinh tế - thương mại, quốc phòng - an ninh, khoa học - kỹ thuật, văn hoá, giáo dục... Sự phát triển tốt đẹp quan hệ Việt – Nga đáp ứng lợi ích và mong muốn của nhân dân hai nước, phục vụ hoà bình và ổn định ở Châu Á - Thái Bình Dương và trên toàn thế giới.

                                                                             ĐĂNG PHÁT