NGƯỜI TRUYỀN CẢM HỨNG CHO “THANH NIÊN SÔI NỔI”

A-lếch-xan-đra Pa-khơ-mu-tô-va sinh ngày 9/11/1929 ở gần Xta-lin-grát. Ba tuổi rưỡi, A-lếch-xan-đra đã chơi dương cầm và sáng tác nhạc. Nhưng cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ năm 1941 đã làm gián đoạn việc học nhạc của A-lếch-xan-đra tại trường nhạc Xta-lin-grát. Rất may, năm 1943, trong khi đất nước xô-viết vẫn chìm trong khói lửa chiến tranh khốc liệt, cô bé A-lếch-xan-đra Pa-khơ-mu-tô-va đầy năng khiếu chuyển đến Mát-xcơ-va và được nhận vào trường nhạc trung ương trực thuộc Nhạc viện quốc gia Mát-xcơ-va. Năm 1948 A-lếch-xan-đra Pa-khơ-mu-tô-va tốt nghiệp trường này, rồi năm 1953 tốt nghiệp Nhạc viện và ba năm sau, vào năm 1956, hoàn thành luận văn tiến sĩ ở đây.

A-lếch-xan-đra Pa-khơ-mu-tô-va viết nhiều thể loại khác nhau. Nhiều bản giao hưởng, nhạc phim của bà được công chúng Liên Xô rất yêu mến. Nhưng nữ nhạc sĩ này thành công hơn cả, nổi tiếng hơn cả ở thể loại ca khúc. Bà đã viết gần bốn trăm bài hát, với những chủ đề rất đa dạng. Đó là những bài ca chiến đấu, lao động, ngợi ca đất nước, quê hương qua hình ảnh những thành phố, làng mạc, những công trường, nhà máy cụ thể. Bà cũng viết rất nhiều bài hát về tình yêu đôi lứa. Giai điệu ca khúc A-lếch-xan-đra Pa-khơ-mu-tô-va tha thiết, du dương, trữ tình nhưng cũng có lúc mạnh mẽ, hùng tráng, tùy theo chủ đề bà lựa chọn... Rất nhiều người Việt Nam biết, thuộc những ca khúc nổi tiếng của nữ nhạc sĩ, như “Bài ca tuổi thanh niên sôi nổi” (Песня о тревожной молодости), “Trận đánh lại tiếp tục” (И вновь продолжается бой), “Hy vọng” (Надежда), “Tạm biệt Mát-xcơ-va” (До свиданья, Москва), “Giai điệu” (Мелодия), “Không thể thiếu nhau” (Нам не жить друг без друга), “Hãy đợi đấy” (Ну погоди), “Kẻ nhút nhát không chơi hốc-cây” (Трус не играет в хоккей)...

Nữ nhạc sĩ A-lếch-xan-đra Pa-khơ-mu-tô-va cũng tích cực tham gia hoạt động xã hội. Bà là một nhân vật có uy tín trong dư luận Liên Xô, Nga. Nhiều năm liền bà làm Chủ tịch Hội đồng toàn liên bang xô-viết về các thể loại âm nhạc phổ biến. Suốt hơn 20 năm, kể từ năm 1968, bà là Chủ tịch Hội đồng giám khảo cuộc thi ca khúc quốc tế “Hoa cẩm chướng đỏ”. Từ năm 1968 đến 1991 bà là Thư ký Ban chấp hành trung ương Hội Nhạc sĩ Liên Xô, từ 1973 đến 1995 là Thư ký Ban chấp hành trung ương Hội Nhạc sĩ Nga. Bà cũng đã nhiều năm làm đại biểu xô-viết tối cao LB CHXHCN xô-viết Nga.

(Mời các bạn nghe ca khúc "Bài ca tuổi thanh niên sôi nổi" dưới đây do cố NSND Liên Xô Muslim Magomaev, ca sĩ L. Smetannikov và đoàn đồng ca trình bày)

Nhạc sĩ A-lếch-xan-đra Pa-khơ-mu-tô-va là Nghệ sĩ nhân dân Liên Xô (được phong tặng năm 1984), Anh hùng Lao động Liên Xô (1990), đoạt các Giải thưởng nhà nước Liên Xô (1975, 1982).

Một điều lý thú là tác giả phần lời của nhiều ca khúc A-lếch-xan-đra Pa-khơ-mu-tô-va là nhà thơ Ni-cô-lai Đô-brôn-ra-vốp (Н. Добронравов), người bạn đời của nữ nhạc sĩ. Hai ông bà là một “cặp đôi lý tưởng”, đồng điệu về tâm hồn, lúc nào cũng tràn đầy hạnh phúc sống bên nhau và cùng nhau sáng tạo nghệ thuật. Trong một cuộc phỏng vấn của báo “Sự thật Côm-xô-môn” nhân dịp nhà thơ Ni-cô-lai Đô-brôn-ra-vốp 85 tuổi, hai ông bà đã “bật mí” một vài chi tiết trong cuộc đời:

- Phóng viên: ...Hai ông bà đã gắn bó bên nhau rất nhiều năm, bà còn nhớ đã quen ông nhà như thế nào không ạ?

- Nhạc sĩ A. Pa-khơ-mu-tô-va: Đó là vào năm 1956, tại Ban biên tập âm nhạc thiếu nhi của Đài phát thanh. Anh Ni-cô-lai thường viết thơ, bài hát cho các chương trình thiếu nhi. Tình cờ tôi vào đó vì có việc. Một biên tập viên giới thiệu tôi với Ni-cô-lai, đề nghị chúng tôi cộng tác viết bài hát về nghỉ hè, trại hè, về sông suối để đưa vào một chương trình phát thanh nào đó. Tôi và anh ấy đã sáng tác một ca khúc mang tựa đề “Con thuyền nhỏ”... Thế đấy, từ đó đến nay chúng tôi cùng nhau “bơi” trên một con thuyền âm nhạc, thơ ca!

- Phóng viên: Trong gia đình ông bà ai là... chủ hộ ạ?!

- Nhà thơ Ni-cô-lai Đô-brôn-ra-vốp: Có một nhà văn nói như thế này: “Trong bếp ai là chủ? Người nào đứng gần cái bếp gas hơn thì người đó là chủ!”.

Và nhà thơ cũng chia sẻ: “Vợ chồng già chúng tôi nay vẫn sáng tác đều đều. Nếu chỉ chơi, không làm gì thì buồn lắm! Duy trì được cảm hứng sáng tạo nghệ thuật, chúng tôi thấy khỏe ra. Và thấy vẫn có ích cho đời, mà như thế lại thêm vui, thêm khỏe... Chúng tôi biết ơn cuộc đời này nhiều lắm”.

  ĐỨC HÀ