Kết nối, làm lan toả các giá trị văn hoá hai dân tộc Việt Nam, Nga

Mới đây, một cuộc thi dành cho học sinh, sinh viên Việt Nam và nhiều nước khác để tìm kiếm tài năng thể hiện thơ, văn của thi hào Nga Alexander Puskin là một sự kiện văn hoá đáng chú ý.

Ở Việt Nam, vào ngày 15/5/2024, tại Hội trường Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã diễn ra Cuộc thi tìm kiếm tài năng quốc tế thể hiện các tác phẩm thơ và văn xuôi của Alexander Puskin nhân kỷ niệm 225 năm ngày sinh nhà thơ. Cuộc thi do Phân viện Puskin Hà Nội, Hội Hữu nghị Việt Nam - Liên bang Nga và Viện tiếng Nga quốc gia mang tên Puskin (ở Moskva) đồng tổ chức.

Cuộc thi được mang tên theo một câu trong bài thơ của Puskin năm 1825 “Các bạn của tôi ơi, tình bạn chúng ta thật tuyệt!” («Друзья мои, прекрасен наш союз!»).  

Trước giờ khai mạc cuộc thi, các thí sinh, thành viên Ban Giám khảo và Ban Tổ chức đã đặt vòng hoa,  vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tham dự cuộc thi có đại diện Đại sứ quán Nga và Belarus tại Việt Nam,  Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Cục Hợp tác quốc tế Bộ Giáo dục và Đào tạo, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị thành phố Hà Nội, Hội Hữu nghị Việt Nam - Liên bang Nga thành phố Hà Nội... Đông đảo thầy, cô giáo, phụ huynh và bạn bè của thí sinh đến cổ vũ.

Từ Liên bang Nga, ông Nhikita Gusev,  Quyền Viện trưởng Viện tiếng Nga quốc gia mang tên A. Puskin gửi lời chúc cuộc thi, bày tỏ niềm vui vì “sự kiện đã thực sự thu hút được đông đảo học sinh, sinh viên Việt Nam tham gia, một lần nữa chứng tỏ tiếng Nga và văn học Nga ngày càng phổ biến tại Việt Nam”.

Trong phát biểu chào mừng, Tham tán Công sứ Đại sứ quán Belarus tại Việt Nam Oleg Shloma  nhấn mạnh: “A. Puskin là một thiên tài. Ông đã có đóng góp to lớn vào sự phát triển tiếng Nga và văn học Nga, cũng như sự phát triển văn hóa thế giới. Các tác phẩm của nhà thơ vĩ đại này đã gắn kết các dân tộc trên thế giới”.

Nhà giáo ưu tú, dịch giả Vũ Thế Khôi đã truyền ngọn lửa tình yêu văn học Nga và các tác phẩm của A. Puskin đến các em thí sinh Việt Nam. Ông đọc những câu thơ Puskin được bạn đồng môn, dịch giả, nhà Puskin học Hoàng Thúy Toàn dịch ra tiếng Việt.

Cuộc thi “Các bạn của tôi ơi, tình bạn chúng ta thật tuyệt!” («Друзья мои, прекрасен наш союз!»)  được tổ chức trực tiếp và trực tuyến. Phần thi trực tuyến đã thu hút hơn 350 bạn trẻ của 14 quốc gia, như Việt Nam, Nga, các nước SNG, Thổ Nhĩ Kỳ, Syria, Ấn Độ,  Sri Lanka, Ruanda… tham dự.

Trong chương trình thi trực tiếp có hơn 30 tiết mục của cá nhân và tập thể các em học sinh, sinh viên những trường ở Việt Nam có giảng dạy tiếng Nga, như Trường THPT chuyên Hoàng Văn Thụ (Hòa Bình), Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ (Hà Nội), Trường Đại học Hà Nội, Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, Học viện Kỹ thuật quân sự, Trường Phổ thông trực thuộc Đại sứ quán Nga tại Việt Nam.  Một số học sinh các trường THCS trên địa bàn Hà Nội không giảng dạy tiếng Nga cũng đến dự thi hoặc cổ vũ cho các bạn.

So với những cuộc thi trước đây, cuộc tranh tài năm nay có quy mô lớn hơn. “Năm 2014, nhân kỷ niệm 215 năm ngày sinh “Mặt trời thi ca Nga” Alexander  Puskin, chúng tôi chỉ tổ chức cuộc thi đọc thơ. Còn lần này chúng tôi đã mở rộng thêm 4 hạng mục để các bạn trẻ có thể thoải mái sáng tạo và có cơ hội thể hiện hết khả năng của mình” -bà Nguyễn Thị Thu Đạt, Giám đốc Phân viện Puskin Hà Nội, Trưởng Ban giám khảo, chia sẻ.

Ở hạng mục “Đọc thơ”, các thí sinh dành nhiều tâm huyết  chuẩn bị bài thi, làm videoclip minh họa, lựa chọn nhạc nền và tự may cả trang phục của những nhân vật trong tác phẩm của Puskin cho phần trình diễn của mình thêm sinh động. Những bài thơ nổi tiếng của Puskin như “Tôi yêu em”, “Nếu cuộc đời nỡ lừa dối em…”, “Gửi nhũ mẫu”, “Thư Tatyana gửi Onheghin”, “Người đẹp ơi! Em đừng hát!”... đã được trình bày qua các giọng đọc rất diễn cảm của các em.

Người giành thắng lợi tuyệt đối ở hạng mục “Đọc thơ” cá nhân là em Hà Ngọc Minh Anh, học sinh lớp 11 trường THPT chuyên Hoàng Văn Thụ (Hòa Bình). Em đã gây được ấn tượng sâu sắc khi thể hiện cảm xúc tốt và truyền tải đầy đủ nội dung tác phẩm “Thư Tatyana gửi Oneghin”.

Em Vũ Hà Trang, học sinh trường THPT chuyên Nguyễn Huệ, cũng gây bất ngờ cho khán giả khi vừa đọc thơ vừa hát bài “Tôi yêu em”. Phần trình diễn bằng tiếng Nga và tiếng Việt  dường như đã làm mê hoặc tất cả những người có mặt trong Hội trường.

Thí sinh dự thi cá nhân đặc biệt của cuộc thi là em Nguyễn Bình An, học sinh lớp 6 trường THCS Quang Trung (Hà Nội). Em rất yêu thích tiếng Nga, văn hóa Nga và mới bắt đầu học tiếng Nga tại Phân viện Puskin Hà Nội. Bình An đã đọc bài thơ “Gửi nhũ mẫu” và được tặng “Giải do Ban Giám khảo bình chọn”.

Ở hạng mục “Đọc thơ theo nhóm” các bạn sinh viên năm thứ ba Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội đã giành chiến thắng với phần thể hiện tập thể bài thơ “Tôi yêu em”.

Ở hạng mục “Diễn kịch”, khán giả đã có những giây phút được sống trong bầu không khí và bối cảnh chân thực của các vở kịch Puskom do các thí sinh đem lại, vì các em diễn rất tròn vai và nhập tâm nhân vật của mình.  Giải Nhất ở hạng mục này được trao cho nhóm sinh viên năm thứ nhất Trường Đại học Hà Nội với vở kịch “Ông lão đánh cá và con cá vàng”.

Ở hạng mục “Thiết kế”, những em học sinh không biết tiếng Nga cũng tham gia tranh tài. Các em lấy cảm hứng sáng tạo từ các tác phẩm của  Puskin, vẽ  nên những chiếc bộ trang phục ấn tượng, vừa mang nét truyền thống Nga vừa mang hơi thở hiện đại.

Em Sun Hilary, lớp 8A3 Trường THCS Vinschool Ocean Park, xuất sắc đạt Giải Nhất phần thi này. Em chia sẻ cảm nghĩ: “Đây là lần đầu tiên em tham gia một cuộc thi quốc tế về sáng tạo trang phục lấy cảm hứng từ các tác phẩm nổi tiếng của đại thi hào Puskin. Em rất vinh dự và tự hào được tham gia sân chơi bổ ích, giúp em và các bạn có thêm nhiều trải nghiệm học tập liên quan đến văn học Nga”.

Ngoài ra, nhóm thí sinh  Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội đã trình diễn trên sân khấu gần một chục bộ trang phục mà các em đã kỳ công may, cắt dán từ giấy và vải.  “Tôi rất ấn tượng với phần thi thiết kế trang phục dựa trên tác phẩm “Con đầm pích” của  Puskin. Màu sắc tươi sáng được sử dụng trong bức tranh đặc biệt ấn tượng. Cách tiếp cận sáng tạo, ý tưởng độc đáo và tính thẩm mỹ cao khi thực hiện. Tất cả điều này tạo ấn tượng mạng trong lòng khán giả và truyền tải tinh thần của tác phẩm một cách tuyệt vời” - họa sĩ Nguyễn Tuấn Thịnh, thành viên Ban giám khảo, nhận xét.

Với hạng mục “Tranh vẽ”,  các thí sinh đều tham dự trực tuyến và gửi tác phẩm  cho Ban tổ chức. Nhưng một số tác giả đã đến hội trường để thuyết trình, chia sẻ ý tưởng về tác phẩm  với khán giả. Cậu bé 9 tuổi Nguyễn Đạt Minh Đức, học sinh Trường Tiểu học Xuân Đỉnh (Hà Nội), đã vẽ tranh minh họa cho truyện cổ tích “Ông lão đánh cá và con cá vàng”. “Em mong mọi người đều thích bức tranh của em và sẽ đọc chuyện cổ  tích này” - Minh Đức nói khi giới thiệu bức tranh của mình.

Điều đặc biệt của cuộc thi năm nay là nhiều  thí sinh tuy không biết tiếng Nga vẫn mạnh dạn tham gia và đọc thơ Puskin qua bản dịch tiếng Việt.  “Tôi rất vui khi cuộc thi nhận được sự quan tâm và hưởng ứng của thanh thiếu niên ở mọi lứa tuổi từ các quốc gia khác nhau trên thế giới. Vui mừng hơn nữa khi trên sân khấu chúng ta thấy được các em học sinh, sinh viên Việt Nam thông minh và sáng tạo, học tiếng Nga và tìm hiểu về các tác phẩm của nhà thơ Nga vĩ đại. Tinh thần mà cuộc thi hướng đến, cũng như mong muốn của Ban Tổ chức để mỗi thí sinh tham gia đều nhận được một món quà lưu niệm - tất cả những điều này đã để lại ấn tượng tích cực và tốt đẹp nhất trong lòng mỗi người" - ông Sergey  Marinchenko, giáo viên  tiếng Nga và văn học Nga Trường Phổ thông trực thuộc Đại sứ quán Nga  tại Việt Nam, thành viên Ban giám khảo, phát biểu.

Em Nguyễn Hoàng Việt, lớp 11 Nga Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ, Giải Ba “Đọc thơ” vui vẻ bày tỏ: “Em rất vui khi được tham gia cuộc thi này. Đây là dịp để mọi người có thể thể hiện tình yêu với tiếng Nga  cũng như văn học Nga và nhà thơ Puskin. Các tác phẩm thơ, tranh, kịch, thiết kế đều để lại cho em ấn tượng đáng nhớ. Em học hỏi được rất nhiều điều mới từ cuộc thi”.

“Thật tuyệt vời khi cuộc thi của chúng ta được tổ chức bên Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tháng 5 đáng nhớ, ngay trước ngày sinh  của Người. Bác Hồ kính yêu của chúng ta học tiếng Nga từ rất sớm, Người yêu thích văn học Nga, Người tự coi mình là học trò nhỏ của các nhà văn Nga vĩ đại” – nhà báo Nguyễn Đăng Phát, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Hữu nghị Việt Nam - Liên bang Nga, thành viên Ban Tổ chức cuộc thi, đã nhận xét về cuộc thi.

                                               THẢO TÙNG

                                        Ảnh: PHẠM TIẾN DŨNG